Chiến lược Tương lai Du lịch Việt Nam: Chìa khóa Vàng của Chuyển đổi Số và Chuyển đổi Xanh
Trong bức tranh toàn cầu đang biến động mạnh mẽ của ngành du lịch, Việt Nam đứng trước ngã rẽ của những cơ hội chưa từng có và nhu cầu cấp bách phải chuyển mình. Sự phục hồi hậu đại dịch không chỉ đưa dòng khách quốc tế trở lại—dự báo đạt 1,4 tỷ lượt năm 2024, gần bằng mức trước COVID-19—mà còn thúc đẩy hai động lực đang định hình lại ngành: chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Với Việt Nam, đây không còn là xu thế tùy chọn mà chính là “chìa khóa vàng”, hai trụ cột song hành và bổ trợ, định hình chiến lược phát triển du lịch trong nhiều thập kỷ tới.
Một giai đoạn chuyển mình sâu sắc
Tại Diễn đàn Du lịch cấp cao trong khuôn khổ Hội chợ Du lịch Quốc tế TP.HCM (ITE HCMC 2025), các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp và chuyên gia quốc tế đã cùng thảo luận về chủ đề: “Định hình tương lai ngành du lịch: Hướng tới chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.”
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh ngành du lịch đang bước vào một “giai đoạn chuyển đổi sâu sắc.” Sự hội tụ của trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, nền tảng thông minh đang thay đổi cách quản lý điểm đến và cá nhân hóa trải nghiệm. Cùng lúc đó, áp lực môi trường—giảm phát thải, xử lý rác thải, thích ứng biến đổi khí hậu—đòi hỏi tăng trưởng phải được điều chỉnh theo hướng bền vững.
“Chuyển đổi số và tăng trưởng xanh không chỉ là hai xu hướng song song,” Bộ trưởng khẳng định. “Chúng là hai chiến lược bổ trợ lẫn nhau, đảm bảo ngành du lịch vừa hiện đại, vừa cạnh tranh, vừa bền vững.”
Từ chính sách đến hành động
Việt Nam không khởi đầu từ con số 0. Những năm gần đây, Bộ đã triển khai từ xây dựng bộ tiêu chí điểm đến thông minh – xanh, phát động chiến dịch giảm rác thải nhựa trong du lịch, đến khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số trong quản trị và tiếp thị. Nhiều địa phương như Đà Nẵng, Quảng Ninh, Ninh Bình đã chủ động xây dựng mô hình du lịch thông minh gắn với bảo tồn di sản và môi trường.
Ở tầm quốc gia, cam kết phát triển được thể hiện trong Nghị quyết 08-NQ/TW (2017) coi du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, và Chiến lược Tăng trưởng Xanh 2021–2030 với tầm nhìn 2050, đặt ra mục tiêu cắt giảm phát thải và phát triển tiêu dùng bền vững, trong đó du lịch là lĩnh vực ưu tiên. Song song, chính sách mở rộng miễn thị thực, triển khai e-visa, kéo dài thời gian lưu trú đã tạo thuận lợi đáng kể để du khách có trải nghiệm sâu và trọn vẹn hơn.
Lý do của hai trụ cột
Cơ sở cho chiến lược kép rất rõ ràng. Một mặt, chuyển đổi số nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả vận hành. Công nghệ đám mây, trí tuệ nhân tạo, AR/VR cho phép Việt Nam mang lại trải nghiệm cá nhân hóa cao, liền mạch, đồng thời thu thập dữ liệu chiến lược cho hoạch định dài hạn.
Mặt khác, chuyển đổi xanh đáp ứng nhu cầu gia tăng về du lịch có trách nhiệm. Sau đại dịch, tầng lớp khách cao cấp từ châu Âu, Bắc Mỹ, Đông Á sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho trải nghiệm ít phát thải, gắn kết cộng đồng và đậm tính bản địa. Tài nguyên thiên nhiên như Vịnh Hạ Long, hang Sơn Đoòng, đồng bằng Mekong chỉ có thể giữ được sức hút nếu được quản lý bền vững. Tài chính xanh, năng lượng tái tạo, chứng chỉ môi trường đã trở thành chuẩn mực phổ biến.
Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Hà Văn Siêu khẳng định: “Chuyển đổi số hiện đại hóa quản lý, nâng cao trải nghiệm; tăng trưởng xanh bảo vệ môi trường và cộng đồng. Kết hợp, chúng tạo ra điểm đến hấp dẫn, an toàn và có sức chống chịu cao.”
Tiếng nói từ doanh nghiệp
Tiến sĩ Phạm Hà, Chủ tịch LuxGroup (www.luxgroup.vn), đưa ra góc nhìn thẳng thắn: “Việt Nam có thiên nhiên, văn hóa, ẩm thực và con người. Nhưng chúng ta không nên chạy theo số lượng mà phải tập trung vào chất lượng. Khách đến dễ dàng, vui vẻ, và sẵn sàng chi tiêu nhiều hơn khi trải nghiệm xứng đáng. Những nút thắt cần tháo gỡ nằm ở sản phẩm, nguồn nhân lực, định vị lại ngành và cơ chế coi du lịch thực sự là một ngành kinh tế.”
Ông nhấn mạnh LuxGroup đang theo đuổi chiến lược 5G: “Go global, go local, green, digital, maritime.” Theo ông, tương lai du lịch Việt Nam phải dựa trên DNA văn hóa độc đáo, đồng thời mở rộng toàn cầu, đổi mới bằng công nghệ và bứt phá ở du lịch biển – di sản.
Định hướng đến 2030 và xa hơn
Phó Thủ tướng Mai Văn Chính nêu sáu định hướng chiến lược:
1. Hoàn thiện thể chế pháp lý gắn với mục tiêu số và xanh.
2. Đổi mới tư duy từ Nhà nước đến doanh nghiệp, cộng đồng.
3. Mở rộng hợp tác quốc tế, tận dụng nguồn lực và tài chính toàn cầu.
4. Tăng cường liên kết vùng và liên ngành, đặc biệt giao thông, văn hóa, dịch vụ.
5. Phát triển nguồn nhân lực số và xanh.
6. Hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt SME, trong quá trình chuyển đổi.
Phương châm hành động được Thủ tướng khẳng định: “Sản phẩm đặc sắc – Dịch vụ chuyên nghiệp – Thủ tục thuận tiện – Giá cả cạnh tranh – Môi trường sạch đẹp – Điểm đến an toàn, văn minh, thân thiện.”
Năm nhóm giải pháp trọng tâm
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng đề xuất 5 nhóm giải pháp:
• Thể chế & Tiêu chuẩn: Bộ tiêu chuẩn du lịch xanh, cơ sở dữ liệu và bản đồ số quốc gia.
• Bảo tồn & Di sản: Sản phẩm du lịch gắn bảo vệ môi trường, văn hóa.
• Công nghệ & Năng lượng: Nền tảng số, năng lượng sạch, tài chính xanh.
• Nhận thức & Tham gia: Cộng đồng và doanh nghiệp đồng hành xây dựng điểm đến xanh.
• Hợp tác quốc tế: Chuyển giao công nghệ, huy động vốn toàn cầu.
Triển vọng: Lợi thế cạnh tranh của Việt Nam
Thị trường du lịch thế giới đang hồi phục mạnh mẽ. Dự báo năm 2025, lượng khách quốc tế sẽ vượt mốc trước đại dịch, thể hiện nhu cầu khám phá tăng cao. Việt Nam đứng trước cơ hội lớn để nắm bắt không bằng giá rẻ, mà bằng trải nghiệm độc đáo, bền vững và bản sắc.
Tương lai không chỉ nằm ở các điểm đến nổi tiếng, mà ở khả năng đưa mọi vùng đất—từ đô thị Sài Gòn, phố cổ Hội An đến núi rừng Tây Bắc—trở thành một phần của hệ sinh thái du lịch thông minh – xanh. Nơi đó, du khách vừa thuận tiện với e-visa, đặt chỗ online, thanh toán không tiền mặt; vừa an tâm với nghỉ dưỡng trung hòa carbon, du thuyền năng lượng tái tạo, du lịch cộng đồng.
Như Phó Thủ tướng Chinh nhấn mạnh, du lịch không chỉ là một giao dịch kinh tế, mà là cây cầu văn hóa và hòa bình, nền tảng của sự thấu hiểu và hợp tác toàn cầu. Việt Nam lựa chọn con đường kép—số và xanh—cùng sự tiên phong của khu vực tư nhân như LuxGroup, sẽ quyết định việc biến lợi thế thiên nhiên và văn hóa thành lợi thế cạnh tranh bền vững.
Thông điệp từ ITE HCMC 2025 rõ ràng: tương lai du lịch Việt Nam không phải chọn giữa số hay xanh, mà là gắn kết cả hai trong một chìa khóa vàng—mở ra con đường phát triển du lịch bền vững, hiện đại và đậm dấu ấn Việt Nam.
