Ở một đêm rồi đi – du lịch Quảng Ninh thiếu gì để níu chân du khách?
TS. Phạm Hà – Chủ tịch LuxGroup
Du khách châu Âu đến Quảng Ninh, ngủ một đêm trên vịnh rồi lặng lẽ rời đi. Không lời than phiền, không yêu cầu hỗ trợ. Họ không phàn nàn – chỉ là… không tìm thấy điều mình cần.
Hạ Long – kỳ quan thiên nhiên thế giới, di sản của nhân loại – sở hữu vẻ đẹp trác tuyệt, văn hóa bản địa đặc sắc, con người thân thiện, ẩm thực quyến rũ. Nhưng tất cả những điều ấy vẫn chưa đủ, nếu thiếu một “câu chuyện hay để kể” – một hành trình mang dấu ấn cá nhân, chạm đến cảm xúc và trí tuệ của người thưởng ngoạn.
Không phải ai cũng thích EDM và buffet hải sản
Du khách đến từ châu Âu – châu Mỹ không chọn Việt Nam để nghe EDM, xem show ánh sáng hay ăn buffet hải sản. Họ tìm kiếm sự chậm rãi, chiều sâu văn hóa, cảm giác được kết nối với một vùng đất – điều mà những làng chài ven vịnh từng gìn giữ suốt trăm năm có thể mang lại, nếu không bị biến thành những “sân khấu du lịch” công nghiệp.
Du lịch Quảng Ninh hiện vẫn đang được đo bằng con số: bao nhiêu khách, bao nhiêu tàu, bao nhiêu phòng. Nhưng câu hỏi thực sự cần quan tâm là: du khách ở lại bao lâu, chi tiêu bao nhiêu, có muốn quay lại hay không? Một đêm ngủ rồi rời đi – đó không thể coi là thành công.
Đã đến lúc thay đổi cách tiếp cận
Chúng ta cần một hướng đi mới: du lịch tử tế, hạnh phúc và bền vững, nơi mỗi vị khách được xem là một lữ hành đang đi tìm giá trị sống. Không thể nhìn họ như những “con số thống kê,” mà phải thấu hiểu họ là những tâm hồn khao khát trải nghiệm thật sự.
Tại sao không phát triển các tour du thuyền 3–5 ngày qua Bái Tử Long – Cô Tô – Quan Lạn – Lan Hạ – Hạ Long? Một hành trình nguyên sơ qua các vùng vịnh chưa bị thương mại hóa, nơi du khách có thể:
• Chèo kayak xuyên hang nước
• Tập yoga đón bình minh
• Vẽ giữa đảo đá lặng im
• Thưởng thức cá tươi vừa bắt
• Nghe ngư dân kể chuyện đời…
Đó không phải là trải nghiệm xa hoa, nhưng lại đủ chạm vào cảm xúc sâu thẳm nhất của con người.
Không gian du lịch không nên biến thành “thành phố nổi”
Việc hàng trăm tàu ngủ đêm neo đậu tại cùng một khu vực đã biến vùng vịnh thành những “thành phố nổi” với ánh sáng, âm thanh, rác thải. Trải nghiệm thiên nhiên dần bị thay thế bởi sự ồn ào và công nghiệp hóa.
Khách quốc tế, đặc biệt từ Âu – Mỹ, không thích sự gò bó, đông đúc. Họ cần sự riêng tư, tôn trọng thiên nhiên và những câu chuyện kể mang hồn đất – chứ không phải thuyết trình, trình diễn hay “giả vờ bản địa”.
Hạ Long không chỉ có đá và nước. Đó là vùng đất có thương cảng cổ Vân Đồn, hệ địa chất kỳ thú, và những ký ức của cư dân vạn chài. Nếu biết “kể lại một cách hấp dẫn”, giá trị di sản sẽ được nâng tầm thay vì chỉ là phông nền cho những bức ảnh.
Du lịch không thể “ăn xổi ở thì”
Nếu xác định du lịch là “xuất khẩu tại chỗ”, chúng ta phải nhìn nhận nó như một ngành kinh tế chiến lược, chứ không chỉ là việc làm tour, đón khách rồi tiễn đi. Thực trạng hiện nay cho thấy rõ sự thiếu hụt:
• Những người có tư duy quản trị điểm đến theo hướng xanh và bền vững
• Cơ quan chuyên trách du lịch đủ mạnh ở cấp quốc gia
• Chính sách quảng bá và phát triển sản phẩm dựa trên trải nghiệm đặc sắc, không sao chép
Không thể kỳ vọng ngành mũi nhọn phát triển nếu cách làm vẫn manh mún, thiếu tầm nhìn dài hạn và định hướng chiến lược.
Nhà nước cần “phục vụ” để doanh nghiệp phục vụ du khách
Doanh nghiệp du lịch không thể đơn độc. Họ cần được hỗ trợ bằng:
• Hạ tầng đồng bộ, tiện lợi
• Visa thuận tiện, hoàn thuế minh bạch
• Các khu mua sắm miễn thuế hấp dẫn
• Quy trình cấp phép tàu thuyền minh bạch, khuyến khích sáng tạo, gìn giữ thẩm mỹ
Thay vì áp đặt những mẫu tàu “xấu xí” theo quy định chung, làm mất đi vẻ đẹp của những con thuyền buồm nâu truyền thống, nên khuyến khích các thiết kế mang tính bản sắc, sáng tạo, phù hợp vận hành nhưng vẫn tôn trọng di sản.
Ngoài ra, cần xem xét mở thêm bãi tắm tự do, hang động tham quan có kiểm soát – hiện toàn vịnh chỉ có bãi Ti Tốp; trong khi Bái Tử Long, một vịnh tuyệt đẹp, gần như không có điểm tắm biển hay tham quan tiêu chuẩn. Sự bất cân đối này khiến trải nghiệm du khách nghèo nàn, thiếu lựa chọn.
Từ “ngủ một đêm rồi đi” đến “nhớ thương mà quay lại”
Nếu không thay đổi tư duy, nhiều điểm đến sẽ giật mình nhận ra: không ai muốn trở thành nơi chỉ “ghé qua cho biết”. Muốn níu chân và giữ chân du khách, phải khơi gợi được giá trị tinh thần và sự gắn bó.
Du khách quay lại khi họ thấy mình trong chuyến đi ấy, khi họ tìm được sự kết nối giữa con người, thiên nhiên và văn hóa.
