Phỏng vấn: Để du lịch biển Việt Nam cất cánh
Diễn giả: TS. Phạm Hà – Chủ tịch HĐQT kiêm CEO LuxGroup
Host: Hồng Văn – Ủy viên Ban Biên tập Tạp chí Kinh tế Sài Gòn
1. Sau 7 năm thực hiện Nghị quyết 36, ông thấy du lịch biển đã có bước đột phá nào đáng kể? Vì sao vẫn chưa “cất cánh” như kỳ vọng?
Phạm Hà:
Nghị quyết 36 đã xác định rõ 7 trụ cột của kinh tế biển Việt Nam:
1. Du lịch và dịch vụ biển.
2. Kinh tế hàng hải.
3. Khai thác dầu khí và tài nguyên khoáng sản biển.
4. Nuôi trồng và khai thác hải sản.
5. Năng lượng tái tạo và các ngành công nghiệp mới từ biển.
6. Kinh tế ven biển gắn với khu kinh tế, khu công nghiệp.
7. Bảo vệ môi trường, nghiên cứu khoa học – công nghệ biển.
Trong 7 trụ cột này, du lịch biển và dịch vụ biển được coi là mũi nhọn, vừa mang lại giá trị gia tăng cao, vừa là động lực xanh thúc đẩy các ngành khác phát triển. Nhưng sau 7 năm, chúng ta vẫn chưa tận dụng được hết tiềm năng.
Nguyên nhân chủ yếu là:
• Quy hoạch chưa đồng bộ, còn cục bộ theo từng địa phương.
• Hạ tầng chiến lược như cảng khách, bến du thuyền chưa đạt chuẩn quốc tế.
• Thiếu sản phẩm đặc sắc và khác biệt, vẫn xoay quanh tắm biển, nghỉ dưỡng.
• Thiếu chiến dịch thương hiệu quốc gia để định vị biển Việt Nam trên bản đồ thế giới.
2. Lợi thế biển đảo của Việt Nam có đang bị bỏ phí?
Phạm Hà:
Có. Việt Nam sở hữu 3.260 km bờ biển, hàng nghìn đảo lớn nhỏ, cùng những vịnh biển được UNESCO và các tổ chức du lịch quốc tế xếp hạng hàng đầu thế giới. Nhưng tài nguyên này mới chỉ được khai thác “bề mặt”.
Nếu coi kinh tế du lịch biển là “động lực xanh”, nghĩa là phải phát triển trên nền tảng bảo tồn tài nguyên, giảm phát thải, và tái đầu tư cho cộng đồng ven biển, thì chúng ta mới đang ở giai đoạn khởi động. Trong khi đó, Thái Lan hay Maldives đã biến biển thành “mỏ vàng bền vững” nhờ khai thác đi đôi với bảo tồn và dịch vụ cao cấp.
3. Công thức tạo sự khác biệt và nâng tầm trải nghiệm quốc tế?
Phạm Hà:
Du lịch biển phải đứng trên ba chân kiềng:
1. Bản sắc văn hóa biển – kể câu chuyện riêng của mỗi vùng biển qua lịch sử, nghệ thuật, ẩm thực.
2. Trải nghiệm đa dạng – du thuyền boutique, thể thao biển, wellness, ẩm thực di sản, du lịch sinh thái.
3. Tiêu chuẩn quốc tế – từ hạ tầng cảng, bến du thuyền đến đội ngũ nhân sự.
Kinh tế du lịch biển, nếu được phát triển như một ngành kinh tế mũi nhọn xanh, sẽ không chỉ thu hút du khách chi tiêu cao mà còn tạo áp lực tích cực buộc các ngành khác (hàng hải, thủy sản, năng lượng tái tạo) phải xanh hóa để giữ gìn môi trường biển.
4. Hạ tầng cảng biển và dịch vụ ven biển – đã đáp ứng khách cao cấp?
Phạm Hà:
Chưa. Chúng ta thiếu cảng khách chuyên dụng và bến du thuyền tiêu chuẩn quốc tế. Một số địa phương có vị trí chiến lược nhưng vẫn chưa có hạ tầng kết nối với các tuyến du lịch quốc tế.
Nếu Việt Nam muốn trở thành trung tâm du thuyền của Đông Nam Á, cần một chương trình đầu tư hạ tầng biển cấp quốc gia, gắn với các hành lang du lịch biển liên vùng.
5. Vai trò chính quyền và chính sách – điểm nghẽn lớn nhất?
Phạm Hà:
Điểm nghẽn chính là quản lý phân mảnh và thiếu cơ chế “một cửa” cho đầu tư hạ tầng biển. Kinh tế biển nói chung và du lịch biển nói riêng cần chính sách riêng biệt, minh bạch, và ổn định, vì đây là ngành dài hạn, đòi hỏi vốn lớn và tầm nhìn nhiều năm.
6. Nhân lực và văn hóa dịch vụ – đã sẵn sàng?
Phạm Hà:
Chưa. Nhân lực hiện nay thiếu kỹ năng và tinh thần phục vụ chuẩn quốc tế. Doanh nghiệp như LuxGroup phải tự đào tạo đến 70% nhân sự, tập trung vào ngoại ngữ, an toàn hàng hải, và văn hóa dịch vụ.
7. Chiến lược quảng bá biển đảo ra thế giới?
Phạm Hà:
Cần thương hiệu quốc gia cho du lịch biển Việt Nam, nhấn mạnh yếu tố “biển xanh – trải nghiệm sang – bản sắc Việt”. Đây không chỉ là khẩu hiệu mà phải là chiến dịch truyền thông đồng bộ, đa ngôn ngữ, kéo dài nhiều năm.
8. Ba việc cấp thiết nhất trong 5 năm tới?
Phạm Hà:
1. Đầu tư hạ tầng chiến lược: cảng khách quốc tế, bến du thuyền, hành lang du lịch biển liên vùng.
2. Phát triển sản phẩm cao cấp, xanh và khác biệt: du thuyền boutique, du lịch wellness, du lịch di sản ven biển.
3. Chiến dịch thương hiệu biển Việt Nam toàn cầu, gắn với thông điệp “Du lịch biển – động lực xanh của kinh tế biển Việt Nam”.
Nếu làm tốt, kinh tế du lịch biển sẽ thực sự trở thành một trong những trụ cột quan trọng nhất của 7 trụ cột kinh tế biển, đóng góp vào mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về biển, giàu từ biển vào năm 2045.
