Tiến sĩ Phạm Hà – Chủ tịch LuxGroup: Báo chí và du lịch – Cái bắt tay chiến lược kiến tạo bản sắc và sức mạnh mềm quốc gia
1. Báo chí – “người kể chuyện quốc gia” và vai trò sống còn trong phát triển du lịch
Du lịch không chỉ là ngành kinh tế xanh, tổng hợp, mà còn là một ngành đặc thù vận hành bằng cảm xúc, ký ức và khát vọng khám phá. Trong cấu trúc đó, báo chí – truyền thông giữ vai trò trung tâm như một “người kể chuyện quốc gia”, kết nối giữa điểm đến và trái tim của du khách toàn cầu.
Theo tôi, báo chí không dừng lại ở việc phản ánh thông tin hay giới thiệu điểm đến, mà còn có vai trò định hình nhận thức, khơi gợi cảm hứng, và dẫn dắt hành vi du lịch. Một bài viết chân thật, một phóng sự giàu cảm xúc, hay chỉ đơn giản là một bức ảnh lay động… đều có thể biến một nơi vô danh thành điểm đến mơ ước. Báo chí tạo ra nhu cầu tiềm ẩn và kích hoạt “mong muốn lên đường” trong mỗi con người.
Đặc biệt trong bối cảnh hậu đại dịch COVID-19, báo chí càng khẳng định vị thế như một “bà đỡ tinh thần” cho ngành du lịch. Khi du khách quan tâm hơn đến sự an toàn, bản sắc địa phương và chiều sâu trải nghiệm, báo chí giúp tái định vị Việt Nam không chỉ là một điểm đến đẹp – mà còn là vùng đất đáng sống, đáng nhớ và đáng quay lại.
Bên cạnh vai trò truyền cảm hứng, báo chí còn là diễn đàn xã hội quan trọng, phản biện chính sách, lan tỏa các mô hình du lịch có trách nhiệm, nhân văn và bền vững. Đó là nền tảng cốt lõi nếu Việt Nam muốn phát triển ngành du lịch thực sự đột phá và trường tồn.
2. Kỷ nguyên số: Khi báo chí và du lịch trở thành cộng sinh chiến lược
Chúng ta đang bước vào một thời kỳ chưa từng có tiền lệ – nơi chuyển đổi số là xu thế tất yếu và cũng là cơ hội để báo chí và du lịch cùng nhau kiến tạo “siêu phẩm truyền thông quốc gia”. Theo tôi, du lịch và báo chí không còn là hai lĩnh vực riêng biệt mà chính là hai mặt của một tiến trình phát triển văn hóa – kinh tế – xã hội.
Sự kết hợp này có thể diễn ra hiệu quả trên nhiều cấp độ:
• Đồng sáng tạo nội dung số: từ video, podcast, blog, reels, VR tour, tới livestream, để đưa hình ảnh Việt Nam hiện diện mạnh mẽ trên các nền tảng mà thế giới đang theo dõi mỗi ngày.
• Chiến dịch truyền thông – xúc tiến số hóa: tích hợp báo chí trong các chiến dịch quảng bá điểm đến quốc gia, bằng những định dạng hiện đại, giàu tính cá nhân hóa.
• Ứng dụng dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI): gợi ý hành trình, cá nhân hóa nội dung theo sở thích người dùng, tạo ra những “hành trình số” hấp dẫn trước cả khi du khách khởi hành thực tế.
• Kết nối cộng đồng kể chuyện di sản: hội tụ travel blogger, nhà báo, nhà làm phim, KOLs và người dân bản địa – những người kể chuyện truyền cảm hứng bằng chính trải nghiệm sống động tại điểm đến.
Tôi tin rằng, sự cộng hưởng giữa báo chí – công nghệ – du lịch sẽ đưa thương hiệu du lịch Việt Nam lên một tầm cao mới: mạnh về nội dung, sắc sảo về hình ảnh, lan tỏa trên toàn cầu.
3. Báo chí cần “chuyển mình” như một ngành công nghiệp sáng tạo
Muốn đồng hành chiến lược cùng ngành du lịch, báo chí không thể đứng ngoài guồng quay đổi mới. Báo chí cần chuyển mình, không chỉ về công nghệ mà trước hết là về tư duy, kỹ năng và con người.
Tôi đề xuất ba trụ cột chiến lược:
• Tư duy nội dung – từ thông tin sang kể chuyện: Người đọc hôm nay không chỉ tìm kiếm tin tức, mà muốn nghe những câu chuyện chân thực về con người, văn hóa, ký ức, lối sống. Một phóng sự về nghệ nhân giữ nghề, một ký sự ven biển, hay một hành trình du thuyền nối lại miền di sản – tất cả đều có giá trị lan tỏa cao hơn hàng chục bản tin khô cứng.
• Ứng dụng công nghệ số – từ đơn tuyến sang đa nền tảng: Báo chí hôm nay là một hệ sinh thái đa phương tiện. Nhà báo không chỉ viết tốt, mà cần biết quay video, chỉnh ảnh, dựng clip, tối ưu nội dung trên Facebook, TikTok, Instagram… Đặc biệt là làm chủ các định dạng mới như video 360 độ, thực tế ảo, dữ liệu trực quan hóa.
• Đào tạo “nhà báo – nhà sáng tạo – nhà du lịch”: Tương lai sẽ thuộc về những người hội đủ ba yếu tố này. Đó là những cây bút hiểu ngành, yêu du lịch, có trải nghiệm thực tế và biết cách truyền tải bằng ngôn ngữ truyền thông hiện đại. Đây sẽ là lực lượng tiên phong kiến tạo bản sắc du lịch Việt Nam thời đại số.
Nếu báo chí chuyển mình đúng hướng, thì không chỉ là bạn đồng hành, mà còn là người tiên phong, là nhạc trưởng trong bản hòa ca truyền thông của du lịch Việt Nam.
4. Báo chí cần truyền cảm hứng, phản biện và phân tích sâu
Chia sẻ từ thực tiễn điều hành LuxGroup – một doanh nghiệp du lịch trải nghiệm cao cấp, tôi nhận thấy báo chí cần phát huy thêm ba vai trò:
• Truyền cảm hứng: Khách du lịch ngày nay không chỉ đi để ngắm, mà muốn cảm, muốn sống trong những câu chuyện. Họ muốn chạm đến chiều sâu văn hóa và cảm xúc. Báo chí cần viết về con người, về di sản, về lối sống – đó là điều tạo nên bản sắc và sức hút lâu dài.
• Phản biện chính sách: Khi chúng tôi đề xuất hành trình du thuyền ven biển từ Hạ Long tới Sài Gòn, chúng tôi vướng vào ma trận của các quy định không đồng bộ giữa cảng biển và địa phương. Những tiếng nói của báo chí là cần thiết để soi chiếu thực tiễn, tạo áp lực thay đổi tích cực và thúc đẩy hoàn thiện chính sách.
• Phân tích chuyên sâu: Trong bối cảnh du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, báo chí không thể chỉ đưa tin bề nổi. Phải hiểu đúng chính sách, xu hướng quốc tế, hành vi du khách, và cơ chế vận hành thị trường. Cần những nhà báo chuyên sâu, có năng lực phân tích, đặt câu hỏi lớn và tạo ra tri thức nền tảng cho ngành.
5. Kết luận: Cái bắt tay chiến lược kiến tạo “Việt Nam mới”
Tôi cho rằng, trong hành trình hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045, du lịch và báo chí sẽ là hai ngành tiên phong kiến tạo bản sắc và sức mạnh mềm quốc gia. Một đất nước biết kể chuyện, biết truyền cảm hứng, biết lan tỏa giá trị văn hóa và lối sống nhân văn – sẽ là một đất nước được yêu mến, nhớ đến và quay trở lại.
Việt Nam cần được kể lại – bằng chính những người Việt Nam, bằng những câu chuyện sống động, cảm xúc và đầy tự hào.
Việt Nam – Đất nước đáng sống, đáng đến và đáng kể lại.
