Trong một thế giới đầy biến động bởi bất ổn địa chính trị, khủng hoảng khí hậu và sự suy giảm niềm tin vào các thể chế, câu hỏi lớn nhất dành cho doanh nghiệp ngày nay không còn là tăng trưởng nhanh đến đâu, mà là tồn tại có ý nghĩa như thế nào. Thế kỷ XXI không còn ưu ái những doanh nghiệp chỉ lớn về quy mô. Nó tưởng thưởng cho những tổ chức có mục đích rõ ràng, văn hóa vững chắc và khả năng tạo ra giá trị lâu dài mà không phá hủy tương lai.
Đặc biệt tại các nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam, nơi du lịch, dịch vụ và tiêu dùng đóng vai trò động lực tăng trưởng, bài toán càng trở nên cấp thiết. Cơ hội lớn luôn song hành với rủi ro của tăng trưởng nóng, khai thác quá mức và đánh đổi bản sắc. Trong bối cảnh đó, một mô hình doanh nghiệp mới đang dần hình thành: Small Giants – những doanh nghiệp chọn vĩ đại về giá trị thay vì khổng lồ về quy mô.
Hướng tới năm 2045 – một dấu mốc quan trọng của quốc gia và của nhiều tập đoàn tư nhân Việt Nam – con đường từ tốt đến vĩ đại đòi hỏi một hệ tư duy mới về quản trị, lãnh đạo và phát triển bền vững. Hệ tư duy đó có thể được cô đọng trong một khung chiến lược gồm 10 chữ R – 10R cho sự vĩ đại bền vững.
1. Right Way – Con Đường Đúng
Mọi doanh nghiệp trường tồn đều khởi nguồn từ một lựa chọn đạo đức. Con đường đúng không phải lúc nào cũng nhanh, cũng dễ hay cũng sinh lợi ngay lập tức. Đó là con đường đặt mục đích lên trước lợi nhuận, đặt con người và văn hóa lên trước tốc độ. Trong một thế giới đầy lối tắt, đi đúng đường trở thành lợi thế cạnh tranh dài hạn.
2. Right Governance – Quản Trị Đúng
Quản trị là số phận của doanh nghiệp. Phần lớn các doanh nghiệp sụp đổ không phải vì thiếu cơ hội, mà vì quản trị yếu, thiếu minh bạch và tư duy ngắn hạn. Quản trị đúng là quản trị cho nhiều thế hệ, không phải cho một nhiệm kỳ. Đó là hệ thống ra quyết định có trách nhiệm, có kiểm soát và có tầm nhìn dài hạn.
3. Right Culture & Leadership – Văn Hóa Và Lãnh Đạo Đúng
Chiến lược có thể thay đổi, nhưng văn hóa thì ở lại. Những doanh nghiệp vĩ đại được dẫn dắt bởi các nhà lãnh đạo “Level-5”: khiêm nhường về cái tôi nhưng kiên định về mục tiêu. Họ xây dựng tổ chức mạnh hơn chính bản thân mình. Trong dài hạn, văn hóa tăng trưởng nhanh hơn vốn.
4. Refuse – Biết Từ Chối
Bền vững bắt đầu từ kỷ luật nói “không”. Từ chối tăng trưởng làm tổn hại văn hóa. Từ chối những dự án gây hủy hoại môi trường. Từ chối sự dễ dãi trong tiêu chuẩn. Trong du lịch và dịch vụ, từ chối đôi khi đồng nghĩa với việc hy sinh số lượng để bảo toàn giá trị.
5. Reduce – Giảm Để Tinh Gọn
Giảm lãng phí, giảm phát thải, giảm tiêu thụ dư thừa, giảm sự phức tạp không cần thiết. “Giảm” không làm doanh nghiệp yếu đi, mà giúp doanh nghiệp tập trung hơn, hiệu quả hơn và có đạo đức hơn. Làm ít hơn nhưng tốt hơn là triết lý của thế kỷ XXI.
6. Reuse – Tái Sử Dụng Di Sản
Di sản – từ con người, nghề thủ công, kiến trúc, con tàu, câu chuyện – là tài sản chiến lược nếu được tái sử dụng một cách sáng tạo. Thay vì chạy theo cái mới hời hợt, những doanh nghiệp thông minh biến quá khứ thành lợi thế cạnh tranh của tương lai.
7. Repair – Hàn Gắn
Không có ngành kinh tế nào hoàn toàn vô can. Repair là thừa nhận trách nhiệm và chủ động hàn gắn: hệ sinh thái bị tổn thương, cộng đồng bị bỏ quên, niềm tin bị xói mòn. Hàn gắn không phải là từ thiện, mà là trách nhiệm đạo đức của doanh nghiệp trưởng thành.
8. Recycle – Tuần Hoàn
Kinh tế tuyến tính đã lỗi thời. Doanh nghiệp tương lai phải vận hành theo mô hình tuần hoàn: vật liệu, năng lượng, ý tưởng và cả tri thức. Tái chế không chỉ là vật chất, mà còn là biến kinh nghiệm, thất bại và tri thức thành giá trị mới.
9. Rethink – Tư Duy Lại
Rethink là dám đặt lại câu hỏi về chính những điều tưởng như hiển nhiên: thế nào là sang trọng, thế nào là thành công, thế nào là lãnh đạo. Thành công không còn chỉ đo bằng doanh thu hay định giá, mà bằng tác động tích cực và hạnh phúc tạo ra.
10. Regenerate – Tái Tạo
Nếu bền vững là “không làm xấu thêm”, thì tái tạo là “làm tốt lên”. Regenerate là chữ R cao nhất: tái tạo thiên nhiên, tái tạo văn hóa, tái tạo con người và niềm tự hào dân tộc. Doanh nghiệp tái tạo là doanh nghiệp để lại thế giới tốt hơn khi họ xuất hiện.
Cam Kết 2045
Đến năm 2045, những doanh nghiệp còn lại không phải là những doanh nghiệp lớn nhất, mà là những doanh nghiệp được tin cậy nhất. Nhỏ đủ để quan tâm, nhưng đủ vĩ đại để tạo khác biệt.
Con đường từ tốt đến vĩ đại trong thế kỷ XXI không còn là cuộc đua thống trị thị trường, mà là hành trình phụng sự tương lai. Và 10R không chỉ là một khung chiến lược, mà là la bàn đạo đức cho lãnh đạo doanh nghiệp trong một thế giới đầy bất định.
Sau cùng, sự vĩ đại không nằm ở những gì doanh nghiệp lấy đi từ tương lai, mà ở những gì họ để lại cho nó.